دزفول در قسمت جلگه ای شمال خوزستان با مساحتی در حدود ۴۷۶۲ کیلومتر مربع واقع شده است فاصله این شهر تا تهران ۷۲۱ کیلومتر و تا اهواز ۱۵۵ کیلومتر می باشد . شهرستان دزفول دارای زمستانی ملایم و مطبوع بوده و طبیعت سرسبز آن در اواخر زمستان تا اوایل بهار بسیاردلپذیر است. این شهرستان با طبیعت زیبای جلگه ای کوهپایه ای و کوهستانی خود در همه ایام سال به خصوص در ایام نوروز پذیرای جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی می باشد.

دزفول شهری کهن با پیشینه ی تاریخی چند هزارساله است و از قدیمی ترین شهرهای استان خوزستان به شمار می رود و از نظر تاریخی ، طبیعی و فرهنگی ویژگی های برجسته ای دارد . طبق اظهارات کاوشگران غربی در نیم قرن اخیر از جمله والترهینتس آلمانی ، آوان نخستین امپراتوری گسترده کشور عیلام (اولین حکومت ایرانی) در محل دزفول فعلی قرار داشته است.
تپه های باستانی چغامیش با قدمت ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح که به گفته باستان شناسان ، گنجینه اطلاعات کاملی از دوران های متعلق به هفتمین هزاره پیش از میلاد تا شکوفایی کامل تمدن شوش است نیز در دزفول قرار دارد. در این تپه ها آثار یک شهر باستانی ساخته شده از خشت های پخته متعلق به عصر پیدایش خط د یده می شود و می توان گفت این منطقه نخستین مرکز خط و کتاب در ایران می باشد.
خانم ‹‹ هلن کانتر ›› از اعضای هیئت عملیات حفاری و باستان شناسی درباره ی کاوش های چُغامیش ضمن ایراد یک سخنرانی در تهران از تپه ی چغامیش دزفول به نام ‹‹ شهری از سپیده دم تاریخ ›› نام می برد .
در این منطقه در دوره های مختلف شاهد ویژگی های برجسته دیگری نیز بوده ایم که از آن جمله می توان از دانشگاه بزرگ جندی شاپور، به عنوان اولین و بزرگترین مرکز آموزش پزشکی ، فلسفه و نجوم در روزگار ساسانیان نام برد. در این دانشگاه دانشمندانی از سراسر دنیا به تحقیق و تدریس می پرداختند. محل فعلی شهر جندی شاپوردر ۱۰ کیلومتری مرکز شهردزفول واقع است .
دزفول از ابتدا به این نام معروف نبوده و از نام های قدیم این شهر می توان به آوان ، اندامش و قصر روناش اشاره نمود . واژه دزفول نیز معرب واژه‌ی پهلوی دژپل می باشد که این واژه از پلی که در زمان شاپور اول ساسانی با استفاده از اسرای رومی در دزفول ساخته شده، گرفته شده است.

پل قدیم دزفول با گذشت بیش از ۱۷۰۰ سال (۲۶۳ میلادی) هنوز پابرجاست و به عنوان قدیمی ترین پل آجری جهان که هنوز شکوه و عظمت خود را حفظ کرده و تردد وسایل نقلیه بر روی آن امکان پذیر است در جهان شناخته می شود ودر فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
از دیگر ویژگی های خاص دزفول می توان به بافت قدیم آن اشاره نمود. بافتی آجری که در کنار رودخانه دز شکل گرفته و شامل ۲۸ محله قدیمی در هم تنیده است. معماری خاص و تزئینات آجری بی نظیری در بافت قدیم دزفول ، این شهر را به شهر آجر معروف نموده است .
حرم مطهر محمد بن کاظم (ع) برادر امام رضا (ع) که به سبزقبا مشهور است نیز در مرکز شهر دزفول قرار دارد و زینت بخش این شهر است و سالیانه هزاران زائر از شهرهای مختلف کشور و زائران خارجی به زیارت آستانه متبرکه سبزقبا مشرف می شوند. از دیگر آثار و بنا های شهرستان دزفول می توان به مسجد جامع دزفول ، بقعه یعقوب لیث صفاری ، بقعه شاه رکن الدین ، بقعه رودبند ، آسیاب های تاریخی و بسیاری آثار دیگر اشاره نمود.

در سرزمین دلاورپرور دزفول مردان و زنان بزرگ و پر آوازه ای پرورش یافته اند که از جمله علماء بزرگ و به نام این سرزمین به خاتم المجتهدین شیخ مرتضی انصاری می توان اشاره نمود.

جمعیت شهرستان دزفول :
برحسب سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت شهرستان دزفول ۴۰۱۵۵۸ نفر می باشد که از این تعداد ۲۰۹۴۷۸ نفر مرد و ۱۹۲۰۸۰ نفر زن می باشد.
این شهر دارای ۳بخش ، مرکزی و چغامیش و سردشت می باشد که این سه بخش از ۵شهر به نامهای دزفول ، صفی آباد ، دزآب ، میانرود ، سردشت و از ۱۱دهستان و ۷۱۷آبادی تشکیل شده است .
زمین های این شهرستان از لحاظ توپوگرافی به سه دسته ناحیه کوهستانی ، ناحیه کوهپایه ای ، ناحیه جلگه ای تقسیم می شوند .که ناحیه کوهستانی آن شامل نواحی شمال و شمال شرقی و ناحیه جلگه ای در ابتدای دشت وسیع و حاصل خیز خوزستان و ناحیه کوهپایه ای حد فاصل ناحیه کوهستانی و کوهپایه ای می باشند .
شهرستان دزفول دارای آب و هوای معتدل است ولی هوای این شهرستان به طور کلی گرم است و جزمناطق گرمسیر کشور می باشد .این شهرستان دارای زمستان های خشک و تابستان های گرم می باشد . گرم ترین و سردترین ماههای سال به ترتیب تیر و دی می باشد.
از مناظر دیدنی طبیعی این شهرستان می توان به بیشه زارها ، رودها و پناهگاه های حیات وحش دز و کرخه اشاره کرد. مناطق کوهستانی شهرستان دزفول علاوه بر مسیر مناسب آن برای ورزش کوهنوردی، به جهت داشتن پدیده های جغرافیایی همچون تنگه ها ، غارها و آبشارهایی مانند آبشار شوی (با ارتفاع ۸۵ متر و عرض ۷۰ متر که بزرگترین آبشار خاورمیانه به شمار می رود) بسیار دیدنی اند. همچنین دریاچه زیبای شهیون که از زیباترین دریاچه های ایران و جهان است نیز در شمال شهرستان دزفول قرار دارد.

از دیگر ویژگی های طبیعی دزفول می توان به رود زیبای دز اشاره کرد که از کوه های زاگرس سرچشمه گرفته و با عبور از وسط شهردزفول ، این شهر را به دو قسمت تقسیم می کند و منظره‌ی دل انگیزی به این شهر داده است. در کنار این رود پارک های زیبایی نیز احداث شده که از آن جمله می توان به پارک ساحلی دز (علی کله ) ، پارک دولت و پارک ولیعصر (عج) اشاره کرد . فضای چشم نواز ساحل رودخانه به همراه زیبایی پارک ها و نیز امکان انواع تفریحات آبی نظیر ماهیگیری ، شنا ، قایق سواری و … باعث شده که در فصل تابستان گردشگرانی از سراسر استان و نیز سایـر استانهای کشـور برای استفـاده از این طبیـعت و امکانات میهمان شهر دزفول شوند.
کوه ها : شهرستان دزفول از ناحیه کوهستانی (بخش سردشت)و جلگه ای (بخش مرکزی )تشکیل گردیده است. مهمترین کوههای منطقه کوهستانی آن عبارتند از :
کوه سالن(با ۲۲۰۹متر ارتفاع) ، کوه هفت تنان(۱۵۷۰متر) ، کوه سرگویان( ۱۵۰۳متر) ، کوه لپ سفید( ۸۹۷متر) و … را نام برد.
وجود دو رودخانه دز و کرخه در این شهرستان سبب شده که این شهرستان دارای زمین های حاصلخیز خوبی باشد . رودخانه دز در چند کیلومتربعد از دزفول به رود خانه کارون می ریزد که این رود خانه از رودخانه های پر آب استان خوزستان است .پوشش گیاهی در قسمت کوهستانی این شهرستان عبارتند از : بلوط ایرانی ، بادام ، کیکم ، پسته وحشی ، انجیر وحشی و عناب است .ولی در منطقه جلگه ای این شهرستان زمین پوشیده از علف و گیاهان متنوع و گلهای رنگارنگ می باشد . در کل درختان این منطقه عبارتند از نخل ، کنار ( صدر ) ، خرما ، بید، اکالیپتوس ، ابریشم هندی ، شیشه شور و انواع مرکبات است .

پرندگان این منطقه به دو دسته بومی و مهاجر تقسیم می شوند که از پرندگان بومی می توان به کبک د وراج ، تیهو ، دیدمک ، کاکو لی ، کیلو تالابی ، میوه خور ، اردک مرمری ، گنجشک رودخانه ای ، بلبل خرما ، کشیم کوچک ، دم جنبانک ، قمری ، فاخته ، یا کریم ( کوکو )، کبوتر چاهی ، چکاوک واز پرندگان مهاجر می توان به مرغابی ، غاز ، آنقوت ، تنجه ، قرقاز ، درنا ، هدهد ، پرستو ، اردک سرسفید ، اکراسی آفریقا یی و …اشاره کرد .پرندگان شکاری این منطقه عبارتند از سارگیه ، کورکور ، سنقر ، عقاب ، شاهین کوهی را نام برد .